İş Güvenliği
Uzmanlığı Temel Eğitim Programı
Bu programın amacı, iş güvenliği
uzmanı olmak isteyen mühendis, mimar veya teknik elemanlara mesleki
becerilerini işyerlerinde uygulayabilmeleri ve mevzuatta öngörülen görevlerini
yerine getirebilmeleri için gerekli iş sağlığı ve güvenliği bilgisini
kazandırmaktır.
Bu temel amaç çerçevesinde, iş
güvenliği uzmanı olmak isteyen adaylara temel hukuk ve iş sağlığı ve güvenliği
bilgisinin verilmesinin ardından işyerlerinde var olan risk etmenlerini
fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal gibi ana başlıklar altında
sınıflandırılabilecek ayrıntılı bilgi verilmesi amaçlanmıştır.
Temel eğitim programı
çerçevesinde; maden ve inşaat sektörlerinin münhasıran ele alınması amaçlanmış,
buna ek olarak metal ve kimya sektörleri gibi iş kazası ve meslek hastalıkları
açısından önemli sayılan işyerlerinin yanında tarım, ormancılık ve hayvancılık
faaliyetlerinin de incelenmesi hedeflenmiştir. Ayrıca, iş sağlığı ve güvenliği
hizmetleri konusundaki iş ve işlemlerin tamamının elektronik ortama aktarılması
hedefi çerçevesinde, bu amaçla hazırlatılan İSG-KATİP sistemi de müfredat içeriğine
dâhil edilmiştir. İşyerlerinde kullanılan araç, gereç ve ekipmandan kaynaklanan
risklerin ve bu risklerden korunma yöntemlerinin de eğitim programı içerisinde
yer alması amaçlanmış, her türlü tehlikeden kaynaklanan risklerin yönetimi
hakkında bilgi sahibi olunması hedeflenmiştir.
İş Güvenliği Uzmanlığı Temel
Eğitim Programının Genel Yapısı
İş Güvenliği Uzmanlığı Temel
Eğitim Programının süresi, teorik bölümü 180 saatten, uygulama kısmı da 40
saatten az olmayacak şekilde tasarlanmıştır. Eğitim kurumları, isterlerse bu
süreleri artırarak uygulayabileceklerdir. Programın teorik bölümünün tamamı yüz
yüze veya ilgili yönetmelikte belirtilen oranlara uygun olarak yüz yüze ve
uzaktan eğitimin bir arada uygulanmasıyla gerçekleştirilebilecektir. Uzaktan
eğitim sisteminin uygulanması halinde, katılımcılar öncelikle uzaktan eğitimi tamamlayacaklar, ardından yüz yüze
eğitime başlayabileceklerdir.
Programın kalan 40 saatlik bölümü
uygulamaya ayrılmıştır. Katılımcıların, programın teorik bölümünü tamamladıktan
sonra uygulama eğitimine başlamaları gerekmektedir. Uygulama eğitimi ile
katılımcıların, programın teorik bölümünde edindikleri bilgileri uygulamada
kullanmalarını sağlamak ve böylece uygulama becerilerini geliştirmek
amaçlanmıştır.
İş Güvenliği Uzmanı Temel Eğitim
Programının her bir öğesi ile ilgili program geliştirme sürecinde dikkat edilen
esaslar aşağıda açıklanmıştır. Buna göre sırasıyla, her konu için belirlenen
amaç ve öğrenme hedefleri ile ilgili esaslar, programın içeriği ile ilgili
esaslar, öğretme-öğrenme süreci ile ilgili esaslar ve ölçme-değerlendirme
süreci ile ilgili esaslar verilmiştir.
Programda yer alan konuların amaç
ve öğrenme hedeflerine ilişkin esaslar
Öğrenme hedefi, katılımcıların
öğretme-öğrenme süreci sonucunda neleri kazanacaklarını belirten ifadelerdir. İş
Güvenliği Uzmanı Temel Eğitim Programında yer alan her konunun genel amaçları
ve daha sonra da öğrenme hedefleri (kazanımları) belirlenmiştir. Böylece her
konu ile katılımcılara kazandırılmak istenen özellikler belirlenmiştir. Konunun
genel amacı ve ayrıntılı amaçları, öğretme-öğrenme sürecinin planlanması ve
ölçme değerlendirme konusunda eğiticiye, rehber olacaktır.
Programın içeriği ile ilgili
esaslar
Programın içeriği belirlenirken;
iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilen mühendis, mimar ve teknik
elemanların çalışmaları sırasında karşılaşacakları olgu ve olaylar göz önünde
bulundurularak, işyerlerinde iş kazası ve meslek hastalıklarına yol açan
etmenler, bu etmenlerden kaynaklanan riskler ve bu risklerden korunma
yöntemleri, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ve işyeri bazlı mikro
politikalar gibi konulara dikkat edilmiştir. Ayrıca, seçilen bu konular,
programda yer alan tüm konuların temel oluşturma ve bu temel üzerine diğer
bilgilerin yerleştirilmesi açısından öğrenme önceliği ve kendi aralarında
bütünlük arz etmeleri ölçütlerine göre sıralanmıştır. Bu ölçütlerin seçilme
nedeni esas olarak, iş güvenliği uzmanlığının (A), (B) ve (C) olmak üzere üç
sınıfa ayrılmış olması ve (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığından başlamak üzere
zamanla kazanılacak teknik uygulama tecrübesi ve başarılı olunması gereken ve
her sınıf için ayrı ayrı düzenlenmiş olan sınavların varlığıdır.
Üç sınıfa ayrılmış olan iş
güvenliği uzmanlığı eğitimlerinde yer alan program içerikleri belirlenirken her
konunun ağırlığı ayrı ayrı ele alınmış ve her sınıfta yer alan iş güvenliği
uzmanlarının görev alacakları işyerleri dikkate alınmıştır. Örneğin, (C) sınıfı
iş güvenliği uzmanlarının az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde görev
alacak olmaları nedeniyle, bu sınıf için düzenlenecek eğitimlerde güvenlik
kültürü, hukuk bilgisi, kişisel koruyucu donanım ve ergonomi gibi konulara
ağırlık verilmiş, bununla birlikte, (A) ve (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlarının
az tehlikeliye ek olarak tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflarda yer alan
işyerlerinde görev alacak olmaları nedeniyle risk etmenleri ve sektörel
ayrımlar gibi konulara ağırlık verilmiştir. Her üç sınıf iş güvenliği uzmanlığı
için düzenlenecek eğitimlerde, çalışma ortamı gözetimi, önleme politikaları,
risk yönetimi ve değerlendirilmesi gibi konular ise her işyerinde aynı öneme
sahip olmaları nedeniyle aynı oranda ağırlıklandırılmıştır.
